მ ე ტ ა ფ ო რ ა
მთვარესა მცხრალსა ვარსკვლავმან ვითამცა ჰკადრა მტერობა.
თქვენი თათბირი ავიცა სხვისა კარგისა მჯობია.
დახოცეს და ამოწყვიდეს, ცათა ღმერთი შეარისხეს.
ორთავე ერთგან მოკლული ყველაი ათჯერ ოცია
მაგრა ავთანდილს ოცითა უფროსი დაუხოცია.
მეფესა ესე ამბავი უჩს, ვითა მღერა ნარდისა.
ასე უჩს მოკლვა ლომისა, მართ ვითა ლომსა _ვაცისა.
შენ ერთხელ იტყვი, “მითხარო”, მე ასჯერ გითხრობ “ვერასა”
მოგხვდების მდურვა სოფლისა, მოჰკვდები, გა-ცა-სწბილდები
თვარა ვისმც ექმნა გვარლითა შეკვრა თავისა მრთელისა!
თქვენ მორჭმულნი სთამაშობდით, ჩვენ მტირალნი ღაწვთა ვბანდით.
კაცმან ვით პოვოს, ღმრთისაგან რაც არა დანაბადია!
. . .
... აწ ხელთა ნაცვლად ლხინისა, ჩალა მაქვს და ნაბადია.
ტ. მზესა მე მსჯობდი შვენებით, ვით ბინდსა ჟამი დილისა;
...აწ მაშინდლისა ჩემისა სახე ვარ ოდენ ჩრდილისა.
ვბურთობდი და ვნადირობდი, ვით კატასა ვხოცდი ლომსა.
მუნ იზრდებოდის ტანითა, გაბაონს განაზარდითა.
ერთგულთა შექმნეს ვაება, მტერთა _ხსენება იშისა.
მაშინ დავიწყე გარდახდა მე საწუთროსა ვალისა.
ალმასისა ხამს ლახვარი ლახვრად გულისა სალისა!
დედოფალი, ზღვასა შეიქმს, მას რომ ცრემლი დაუღვრია.
თმობა ვსთხოვე შემოქმედსა, ვჰკადრე სიტყვა სამუდარი.
მათი ერთგული გაძღების ყოველი სული მშიერი,
ვინცა ურჩ ექმნას, იქმნების თავისა არ-მადლიერი.
მითხრა: “ვაშად ამოგიღე, არ გასვია გულსა ნარი.
მოდი, ნახე ვარდი შენი უფრჭვნელი და დაუმჭნარი”.
ბროლი და ლალი შევიქმენ მე ულურჯესი ლილისა;
ღამე მერჩია, მეწადა არ-გათენება დილისა.
რაღაა იგი სინათლე, რასაცა ახლავს ბნელია.
სიცილით მითხრა: “წამოვლე, მოგელის ლომსა მთვარეო”
მზემან გაყრითა დაგაჭკნე, ვითა ყვავილი ბარისა.
მე თუ ზე-პირ მიცინია, ქვე-ქვე მითქვამს იდუმალ ვა;
გული მომეც გაუყრელად, ჩემი შენთვის დაიჭირე!
შენი ვიყო, სადამდისცა დამიყოფდეს მიწა პირსა.
ჩვენთა მგელთაცა დასჭამენ თქვენნი, ინდოთა თხანია.
კაცს შუბი ვჰკარ, ცხენი დავეც, მართ ორნივე მიხდეს მზესა,
შუბი გატყდა, ხელი ჩავყავ, ვაქებ ხრმალო, ვინცა გლესა.
“შიგან ასრე გავერიე, გნოლის ჯოგსა ვითა ქორი,
კაცი კაცსა შემოვსტყორცი, ცხენ-კაცისა დავდგი გორი;
კაცი, ჩემგან განატყორცი, ბრუნავს ვითა ტანაჯორი,
მზემან ლომსა ვარდ-გიშერი ბაღჩას ბაღად უშენოსა,
შენმან მზემან, თავი ჩემი არვის მართებს უშენოსა!
ასმათ ვანი გაამრავლნა, ცრემლმან მისმან ქვანი ხვრიტნა;
მერმე სულად მოაქცია, ცეცხლნი წყლითა დაუშრიტნა;
თქვა: “ცოცხალ ვარ? საწუთრომან აწცა ჩემნი სისხლნი ხვრიტნა!”
მივუწერე: “მზეო, შუქი შენი, შენგან მონაფენი,
გულსა მეცა, გამიცუდდეს სიჩაუქე-სიალფენი;
ქალი ადგა, გამეყარა. დავწევ, ამოდ დამეძინა,
მაგრა შევკრთი, საყვარელი ჩემი ვნახე ძილსა შინა;
სამეფოსა ვაპატრონოთ, სახელმწიფო შევინახოთ,
არ ამოვწყდეთ, მტერთა ჩვენთა ხრმალი ჩვენთვის არ ვამახოთ
ოდენ დავმიწდი, დავნაცრდი, გული მი და მო კრთებოდა.
ყოლა სიტყვა არ მომიგო, ოდენ ცრემლთა გარდმოსწვიმდა,
ამით უფრო დამაწყლულა, არა წყლულთა მიაქიმდა.
“ქვე წვა, ვით კლდისა ნაპრალსა ვეფხი პირ-გამეხებული,
არცა მზე ჰგვანდა, არც მთვარე, ხე ალვა, ედემს ხებული:
გახსოვს, ოდეს “ჰაის” ზმიდი, ცრემლნი შენნი ველთა ჰბა
ნდეს,/ მკურნალნი და დასტაქარნი წამალთა_ყე მოგიტანდეს?
სხვა ჩემებრი ვერა ჰპოვო, ცათამდისცა ხელი აჰყო!
აწ დავკარგე; რად არ გიკვირს, რად ცოცხალ ვარ, რად ვარ რეტად?/ ვა, სოფელო უხანოო, რად ზი სისხლთა ჩემთა ხვრეტად?!
არ დავიჯერებ მე შენსა ღალატსა, ორგულობასა,
უარის ქმნასა ღმრთისასა, ამისთვის არ მადლობასა;
ჭირი ბევრჯელ ვაათასი, ლხინი ჩემი ვაერთხელი,
მერმე წასლვა არა მწადდა, ამად მივალ არ-ფიცხელი.
ას. გაუწყვედლად ვით გამართლო? რაგვარადმცა გავვაქილდი?
ტ. მე შევუთვალე: “მეფეო, ვარ უმაგრესი რვალისა,
თვარა რად მიშლის სიკვდილსა ცეცხლი სირცხვილთა ალისა?
მითხრა: “ღმერთმან სიმგრგვლე ცისა ჩვენთვის რისხვით წამოგრაგნა”.
ველთა ცრემლი ასოვლებდა, თვალთა ჩემთა მონაწური.
“იგი მტერნი გამილომდეს, აქანამდის რომე ვითხენ,
უკაზმავსა მიღალატეს, საჭურველნი ასრე ვითხენ”
ვინცა მდევდა, ვერ შემომხვდა, მივუბრუნდა, მივაბრუნვე.
გამოეგებნეს ლაშქარნი, ისხმიდეს მისთვის ოტასა,
პირსა იხოკდეს, გაჰყრიდეს ნახოკსა ვით ნაფოტასა,
ეხვეოდიან, ჰკოცნიან ხრმალსა და სალტე-კოტასა.
ნავი წინა მომეგება, არა ვიცი, შვიდი თუ რვა. . .
ქუსლი ვჰკარ და დავუქციე, დაიზანეს დიაცურ ვა!
მუნ მომეწონნეს ფრიდონის სიქველე-სიფიცხენია:
იბრძვის ლომი და პირად მზე, იგი ალვისაც ხენია. . . .
მათნი ყმანი გაამტირლნა, მისნი ყმანი ამაყარნა.
ქვითა დავლეწეთ წვივები, ჩვენ იგი გავაანტენით.
მომკალ, თუ ლარი დალიოთ ან აკიდებით, ან ტენით.
ლაშქარნი ფრიდონს მეფედ და მიხმობდეს მეფეთ-მეფობით,
თვით თავსა მათსა _მონად და ჩემსა ყველასა სეფობით;
ფრიდონი თავის ცხენზე:
ზღვათა შიგან იხვსა ჰგავს და ხმელთა ზედა შავარდენსა,_
აქა ვდეგ და თვალს ვუგებდი ქორსა, იქით განაფრენსა.
ნ.-ზე: მას რომე ელვა ჰკრთებოდა, ფერნიმცა ჰგვანდეს რისანი!
მან განანათლა სამყარო, გაცუდდეს შუქნი მზისანი!
მაგრა მეტად შევებრალე, ტირილითა მესათნოვა;
თვალთა ვითა მარგალიტი ცრემლი ცხელი გარდმოთოვა.
ფ. თავთა ჭირი უათასეთ, რადმც უშვიდეთ ანუ ურვეთ?. . .
აწ წადით და მე დამაგდეთ, ეტერენით თავთა თქვენთა,
ნუღარ უჭვრეტთ ცრემლთა ცხელთა, თვალთა ჩემთათ მონადენთა!
რომე ვეფხი შვენიერი სახედ მისად დამისახავს,
ამად მიყვარს ტყავი მისი, კაბად ჩემად მომინახავს;
მისსა ვერ იტყვის ქებასა ყოველი ბრძენთა ენები;
მას დაკარგულსა ვიგონებ მე, სიცოცხლისა მთმენები;
შენ ვისთვის ჰკვდები, მაგითა მას არა არ ელხინების.
მან მიუგო: “უცხოს უცხო აგრე ვითა შეგიყვარდი?
გასაყრელად გეძნელები, იადონსა ვითა ვარდი;
პირი შენი ნახვად ჩემად თუ მობრუნდეს, ტანი იხოს,
გული მინდორს არ გაიჭრასეს, არ იირმოს, არცა ითხოს;
თუ გიტყუო, მოგაღორო, ღმერთმან რისხვით გამიკითხოს!
ფიცხლა წავიდა, სავალი სამ დღე ვლო დღისა ათისა.
მას ლომსა ნახვა უხარის მის მზისა მოკამათისა
მზე უკადრი ტახტსა ზედა ზის მორჭმული, არ-ნადევრი,
წყლად ევფრატსა უხვად ერწყო ედემს რგული ალვა მჭევრი
ბროლ-ბალახშსა აშვენებდა თმა გიშერი, წარბი ტევრი,
მე ვინ ვაქებ? ათენს ბრძენთა, ხამს, აქებდეს ენა ბევრი!
ქალი ახლავს სასურველად, სულთა დგმად და ჭირთა თმენად
აჰა, მაქვსმცა უმისოსა ლხინი არმად, თავი ფლიდად!
საწუთრო კაცსა ყოველსა ვითა ტაროსი უხვდების:
ზოგჯერ მზეა და ოდესმე ცა რისხვით მოუქუხდების.
ცუდი არის დამზრალისა გასათბობლად წყლისა ბერვა,
ცუდი არის სიყვარული, ქვეით კოცნა, მზისა წვერვა,
თუ გეახლო, ერთხელ ვა და, რა მოგშორდე, ათასჯერ ვა!
იტყვის: “ვერ გაძღა სოფელი, ვა, სისხლთა ჩემთა ხვრეტითა!”
რა ღრუბელი მიეფარვის, მზე ხმელეთსა დააჩრდილებს
აწღა ვცან, საქმე სოფლისა ზღაპარია და ჩმახია!
საყვარლისა სიახლესა მოშორვება გაამწარებს,
ვა, საწუთრო ბოლოდ თავსა ასუდარებს, აზეწარებს!
ვით მწვანილსა თრთვილვისაგან, პირსა ფერი მოაკლდების,
ხედავთ, ვარდსა უმზეობა როგორ ადრე დააჩნდების!
შენთა მჭვრეტელთა ნიშატო, ვერ-მჭვრეტთა სავაგლახეო,
ცხადად ნახვასა არ ღირს ვარ, ნეტარმცა სიზმრივ გნახეო! 133
ყმამან სახლი განანათლა, ვით სამყარო მზისა შუქმან
სულთქმა ბევრი აათასეს, აღარა თუ აერთხელეს.
თავმან მისმან, ფიცით გეტყვი შენ, ვაზირსა, ოსტასრასა:
არ შემიპყრობს, არ დავდგები, თუ შემიპყრობა, მაქნევს რასა?
გზა არ წავა თავსა წინა, სიცოცხლე, გლახ, ვით გათნიო?
შენ წახვიდე, მტერნი ჩვენნი დაგვთამამდენ, გაგვისწორდენ?
ეგე ასრე არ იქმნების, ვითა ჩიტნი არ გაქორდენ
ჩემი ჭმუნვა ჭირთა ჩემსა არცა მატს და არცა სდიდობს
რაღაა იგი სინათლე, რასაცა ახლავს ბნელია
მთვარესა მცხრალსა ვარსკვლავმან ვითამცა ჰკადრა მტერობა.
თქვენი თათბირი ავიცა სხვისა კარგისა მჯობია.
დახოცეს და ამოწყვიდეს, ცათა ღმერთი შეარისხეს.
ორთავე ერთგან მოკლული ყველაი ათჯერ ოცია.
მაგრა ავთანდილს ოცითა უფროსი დაუხოცია.
მეფესა ესე ამბავი უჩს, ვითა მღერა ნარდისა.
ასე უჩს მოკლვა ლომისა, მართ ვითა ლომსა _ვაცისა.
შენ ერთხელ იტყვი, “მითხარო”, მე ასჯერ გითხრობ “ვერასა”
მოგხვდების მდურვა სოფლისა, მოჰკვდები, გა-ცა-სწბილდები
თვარა ვისმც ექმნა გვარლითა შეკვრა თავისა მრთელისა!
თქვენ მორჭმულნი სთამაშობდით, ჩვენ მტირალნი ღაწვთა ვბანდით.
კაცმან ვით პოვოს, ღმრთისაგან რაც არა დანაბადია! . . .
... აწ ხელთა ნაცვლად ლხინისა, ჩალა მაქვს და ნაბადია.
ტ. მზესა მე მსჯობდი შვენებით, ვით ბინდსა ჟამი დილისა;
...აწ მაშინდლისა ჩემისა სახე ვარ ოდენ ჩრდილისა.
ვბურთობდი და ვნადირობდი, ვით კატასა ვხოცდი ლომსა.
მუნ იზრდებოდის ტანითა, გაბაონს განაზარდითა.
ერთგულთა შექმნეს ვაება, მტერთა _ხსენება იშისა.
მაშინ დავიწყე გარდახდა მე საწუთროსა ვალისა.
ალმასისა ხამს ლახვარი ლახვრად გულისა სალისა!
დედოფალი, ზღვასა შეიქმს, მას რომ ცრემლი დაუღვრია.
თმობა ვსთხოვე შემოქმედსა, ვჰკადრე სიტყვა სამუდარი.
მაშინ დავიწყე გარდახდა სოფლისა ლხინთა და ვალთა.
მათი ერთგული გაძღების ყოველი სული მშიერი,
ვინცა ურჩ ექმნას, იქმნების თავისა არ-მადლიერი.
მითხრა: “ვაშად ამოგიღე, არ გასვია გულსა ნარი.
მოდი, ნახე ვარდი შენი უფრჭვნელი და დაუმჭნარი”.
ბროლი და ლალი შევიქმენ მე ულურჯესი ლილისა;
ღამე მერჩია, მეწადა არ-გათენება დილისა
სიცილით მითხრა: “წამოვლე, მოგელის ლომსა მთვარეო”
მზემან გაყრითა დაგაჭკნე, ვითა ყვავილი ბარისა.
მე თუ ზე-პირ მიცინია, ქვე-ქვე მითქვამს იდუმალ ვა;
გული მომეც გაუყრელად, ჩემი შენთვის დაიჭირე!
შენი ვიყო, სადამდისცა დამიყოფდეს მიწა პირსა.
ჩვენთა მგელთაცა დასჭამენ თქვენნი, ინდოთა თხანია.
კაცს შუბი ვჰკარ, ცხენი დავეც, მართ ორნივე მიხდეს მზესა,
შუბი გატყდა, ხელი ჩავყავ, ვაქებ ხრმალო, ვინცა გლესა.
“შიგან ასრე გავერიე, გნოლის ჯოგსა ვითა ქორი,
კაცი კაცსა შემოვსტყორცი, ცხენ-კაცისა დავდგი გორი;
კაცი, ჩემგან განატყორცი, ბრუნავს ვითა ტანაჯორი,
მზემან ლომსა ვარდ-გიშერი ბაღჩას ბაღად უშენოსა,
შენმან მზემან, თავი ჩემი არვის მართებს უშენოსა!
ასმათ ვანი გაამრავლნა, ცრემლმან მისმან ქვანი ხვრიტნა;
მერმე სულად მოაქცია, ცეცხლნი წყლითა დაუშრიტნა;
თქვა: “ცოცხალ ვარ? საწუთრომან აწცა ჩემნი სისხლნი ხვრიტნა!”
მივუწერე: “მზეო, შუქი შენი, შენგან მონაფენი,
გულსა მეცა, გამიცუდდეს სიჩაუქე-სიალფენი;
ქალი ადგა, გამეყარა. დავწევ, ამოდ დამეძინა,
მაგრა შევკრთი, საყვარელი ჩემი ვნახე ძილსა შინა;
სამეფოსა ვაპატრონოთ, სახელმწიფო შევინახოთ,
არ ამოვწყდეთ, მტერთა ჩვენთა ხრმალი ჩვენთვის არ ვამახოთ
ოდენ დავმიწდი, დავნაცრდი, გული მი და მო კრთებოდა.
ყოლა სიტყვა არ მომიგო, ოდენ ცრემლთა გარდმოსწვიმდა,
ამით უფრო დამაწყლულა, არა წყლულთა მიაქიმდა.
“ქვე წვა, ვით კლდისა ნაპრალსა ვეფხი პირ-გამეხებული,
არცა მზე ჰგვანდა, არც მთვარე, ხე ალვა, ედემს ხებული:
გახსოვს, ოდეს “ჰაის” ზმიდი, ცრემლნი შენნი ველთა ჰბა
ნდეს,/ მკურნალნი და დასტაქარნი წამალთა_ყე მოგიტანდეს?
სხვა ჩემებრი ვერა ჰპოვო, ცათამდისცა ხელი აჰყო!
აწ დავკარგე; რად არ გიკვირს, რად ცოცხალ ვარ, რად ვარ რეტად?/ ვა, სოფელო უხანოო, რად ზი სისხლთა ჩემთა ხვრეტად?!
არ დავიჯერებ მე შენსა ღალატსა, ორგულობასა,
უარის ქმნასა ღმრთისასა, ამისთვის არ მადლობასა;
ჭირი ბევრჯელ ვაათასი, ლხინი ჩემი ვაერთხელი,
მერმე წასლვა არა მწადდა, ამად მივალ არ-ფიცხელი.
ას. გაუწყვედლად ვით გამართლო? რაგვარადმცა გავვაქილდი?
ტ. მე შევუთვალე: “მეფეო, ვარ უმაგრესი რვალისა,
თვარა რად მიშლის სიკვდილსა ცეცხლი სირცხვილთა ალისა?
მითხრა: “ღმერთმან სიმგრგვლე ცისა ჩვენთვის რისხვით წამოგრაგნა”.
ველთა ცრემლი ასოვლებდა, თვალთა ჩემთა მონაწური.
“იგი მტერნი გამილომდეს, აქანამდის რომე ვითხენ,
უკაზმავსა მიღალატეს, საჭურველნი ასრე ვითხენ”
ვინცა მდევდა, ვერ შემომხვდა, მივუბრუნდა, მივაბრუნვე.
გამოეგებნეს ლაშქარნი, ისხმიდეს მისთვის ოტასა,
პირსა იხოკდეს, გაჰყრიდეს ნახოკსა ვით ნაფოტასა,
ეხვეოდიან, ჰკოცნიან ხრმალსა და სალტე-კოტასა.
ნავი წინა მომეგება, არა ვიცი, შვიდი თუ რვა. . .
ქუსლი ვჰკარ და დავუქციე, დაიზანეს დიაცურ ვა!
მუნ მომეწონნეს ფრიდონის სიქველე-სიფიცხენია:
იბრძვის ლომი და პირად მზე, იგი ალვისაც ხენია. . . .
მათნი ყმანი გაამტირლნა, მისნი ყმანი ამაყარნა.
ქვითა დავლეწეთ წვივები, ჩვენ იგი გავაანტენით.
მომკალ, თუ ლარი დალიოთ ან აკიდებით, ან ტენით.
ლაშქარნი ფრიდონს მეფედ და მიხმობდეს მეფეთ-მეფობით,
თვით თავსა მათსა _მონად და ჩემსა ყველასა სეფობით;
ფრიდონი თავის ცხენზე:
ზღვათა შიგან იხვსა ჰგავს და ხმელთა ზედა შავარდენსა,_
აქა ვდეგ და თვალს ვუგებდი ქორსა, იქით განაფრენსა.
ნ.-ზე: მას რომე ელვა ჰკრთებოდა, ფერნიმცა ჰგვანდეს რისანი!
მან განანათლა სამყარო, გაცუდდეს შუქნი მზისანი!
მაგრა მეტად შევებრალე, ტირილითა მესათნოვა;
თვალთა ვითა მარგალიტი ცრემლი ცხელი გარდმოთოვა.
ფ. თავთა ჭირი უათასეთ, რადმც უშვიდეთ ანუ ურვეთ?. . .
უმისოდ ლხინი მინახავს, ამა დღისათვის მრცხვენოდეს!
უშენოდ მყოფსა ღამე და დღეცა მესაღამოების,
დახსნილვარ ლხინსა ყოველსა, მით გული ჭირსა მოების.
მაგრა ლხინი უმისოსა ჩემგან ძნელად გაიძლების.
აწ წადით და მე დამაგდეთ, ეტერენით თავთა თქვენთა,
ნუღარ უჭვრეტთ ცრემლთა ცხელთა, თვალთა ჩემთათ მონადენთა!
რომე ვეფხი შვენიერი სახედ მისად დამისახავს,
ამად მიყვარს ტყავი მისი, კაბად ჩემად მომინახავს;
მისსა ვერ იტყვის ქებასა ყოველი ბრძენთა ენები;
მას დაკარგულსა ვიგონებ მე, სიცოცხლისა მთმენები;
შენ ვისთვის ჰკვდები, მაგითა მას არა არ ელხინების.
მან მიუგო: “უცხოს უცხო აგრე ვითა შეგიყვარდი?
გასაყრელად გეძნელები, იადონსა ვითა ვარდი;
პირი შენი ნახვად ჩემად თუ მობრუნდეს, ტანი იხოს,
გული მინდორს არ გაიჭრას, არ იირმოს, არცა ითხოს;
თუ გიტყუო, მოგაღორო, ღმერთმან რისხვით გამიკითხოს!
ფიცხლა წავიდა, სავალი სამ დღე ვლო დღისა ათისა.
მას ლომსა ნახვა უხარის მის მზისა მოკამათისა
მზე უკადრი ტახტსა ზედა ზის მორჭმული, არ-ნადევრი,
წყლად ევფრატსა უხვად ერწყო ედემს რგული ალვა მჭევრი
ბროლ-ბალახშსა აშვენებდა თმა გიშერი, წარბი ტევრი,
მე ვინ ვაქებ? ათენს ბრძენთა, ხამს, აქებდეს ენა ბევრი!
ქალი ახლავს სასურველად, სულთა დგმად და ჭირთა თმენად
აჰა, მაქვსმცა უმისოსა ლხინი არმად, თავი ფლიდად!
საწუთრო კაცსა ყოველსა ვითა ტაროსი უხვდების:
ზოგჯერ მზეა და ოდესმე ცა რისხვით მოუქუხდების.
ცუდი არის დამზრალისა გასათბობლად წყლისა ბერვა,
ცუდი არის სიყვარული, ქვეით კოცნა, მზისა წვერვა,
თუ გეახლო, ერთხელ ვა და, რა მოგშორდე, ათასჯერ ვა!
იტყვის: “ვერ გაძღა სოფელი, ვა, სისხლთა ჩემთა ხვრეტითა!”
რა ღრუბელი მიეფარვის, მზე ხმელეთსა დააჩრდილებს
აწყა ვცან, საქმე სოფლისა ზღაპარია და ჩმახია!
საყვარლისა სიახლესა მოშორვება გაამწარებს,
ვა, საწუთრო ბოლოდ თავსა ასუდარებს, აზეწარებს!
ვით მწვანილსა თრთვილვისაგან, პირსა ფერი მოაკლდების,
ხედავთ, ვარდსა უმზეობა როგორ ადრე დააჩნდების!
გული კრულია კაცისა, ხარბი და გაუძღომელი,
გული_ჟამ-ჟამად ყოველთა ჭირთა მთმო, ლხინთა მნდომელი,
ვერცა ჰპატრონობს სიკვდილი, ვერცა პატრონი რომელი!
შენთა მჭვრეტელთა ნიშატო, ვერ-მჭვრეტთა სავაგლახეო,
ცხადად ნახვასა არ ღირს ვარ, ნეტარმცა სიზმრივ გნახეო!
ყმამან სახლი განანათლა, ვით სამყარო მზისა შუქმან;
თქვეს: “ სურნელი სული ვარდთა დღეს მოგვბერა ქვენა ბუქმან”.
135.
თავმან მისმან, ფიცით გეტყვი შენ, ვაზირსა, ოსტასრასა:
არ შემიპყრობს, არ დავდგები, თუ შემიპყრობს, მაქნევს რასა? 1
გზა არ წავა თავსა წინა, სიცოცხლე, გლახ, ვით გათნიო?
შენ წახვიდე, მტერნი ჩვენნი დაგვთამამდენ, გაგვისწორდენ.
ეგე ასრე არ იქმნების, ვითა ჩიტნი არ გაქორდენ
დაყრით დადგა, იგონებდაარ საქმეთა საომართა
ჩემი ჭმუნვა ჭირსა ჩემსა არცა მატს და არცა სდიდობს
შმაგო, ენა ვით იხმარე აწ მაგისად ჩემად კადრად!
აგრე შმაგი არ ვაზირად, არად ვარგხარ არცა სხვად რად!
რა სიავე, რა სირეგვნე, რა შლუობა, რა შმაგობა!
მე თვით კაცად აღარ ვარგვარ, აღარა მიც თავსა ცნობა;
იადონი მაშინ მოკვდეს, ოდეს ვარდმან იდამჭკნაროს.
მან არ იცის, რათა, ვინა და სულ-დგმული ვისგან ვინ-ა;
144
სმა-ჭამა დიდად შესარგი
ხამს სტუმარი სასურველი, მასპინძელი მხიარული.
მოიუბნეს, ვაზირმან ქმნნა ჭამა-სმანი მათნი ფერნი 140
მაშინ დავიწყე გარდახდა სოფლისა ლხინთა და ვალთა.
გული კრულია კაცისა, ხარბი და გაუძღომელი,
გული_ჟამ-ჟამად ყოველთა ჭირთა მთმო, ლხინთა მნდომელი,
ვერცა ჰპატრონობს სიკვდილი, ვერცა პატრონი რომელი!
მეფეთა შიგან სიუხვე, ვით ედემს, ალვა რგულია:
უხვსა მორჩილობს ყოველი, იგიცა, ვინ ორგულია;
სმა-ჭამა დიდად შესარგი, დება რა სავარგულია?!
რასაცა გასცემ, შენია; რაც არა, დაკარგულია!
მიეგება, თაყვანი-სცა, ჰკადრა სრულსა ქება სრული,
ხამს სტუმარი საურველი, მასპინძელი მხიარული.
მას დღე დასხდეს ნადიმობად, გაამრავლეს სმა და ჭამა;
ყმასა მეფე ასრე უჭვრეტს, ვითა შვილსა ტკბილი მამა.
გამხიარულდა თინათინ ამა ამბისა სმენითა.
მას დღე იხარებს სმისა და ჭამისა არ-მოწყენითა
.
დააგდეს მღერა მუტრიბთა, “სულეთო!” თავი ხარიან;
მიბრძანეს: “შვილო ტარიელ, ვით გითხრათ, ვით გვიხარიან?
კვლაცა დაჯდა მხიარული მოიმატა სმა და მღერა;
კვლა გაგრძელდა ნადიმობა, ბარბითი და ჩანგთა ჟღერა.
მას დღე დასხდეს ნადიმობად, გაამრავლეს სმა და ჭამა;
ყმასა მეფე ასრე უჭვრეტს, ვითა შვილსა ტკბილი მამა.
შეიქმნა სმა და პურობა, მსგავსი მათისა ძალისა;
სხვა გახარება ასეთი არ უნახავი თვალისა!
ჯამი და ჭიქა _ყველაი ფეროზისა და ლალისა.
არავის ბრძანა მეფემან არცა გაშვება მთვრალისა.
კვლა გულსა ეტყვის: “დათმობა ჰგვანდეს სიბრძნისა წყაროთა.
არ დავთმოთ, რა ვქმნათ, სევდასა, მითხარ, რა მოვუგვაროთა?
თუ ლხინი გვინდა ღმრთისაგან, ჭირიცა შევიწყნაროთა”.
მოიუბნეს. ვაზირმან ქმნნა ჭამა-სმანი მათნი ფერნი,
უმასპინძლა, ძღვენნი უძღვნა შვენიერსა შვენიერნი.
უმისოდ ლხინი მინახავს, ამა დღისათვის მრცხვენოდეს!
უშენოდ მყოფსა ღამე და დღეცა მესაღამოების,
დახსნილვარ ლხინსა ყოველსა, მით გული ჭირსა მოების.
მაგრა ლხინი უმისოსა ჩემგან ძნელად გაიძლების.
